Σαν σήμερα 18 Ιουλίου 1968. Πέθανε ο Ηλίας Τσιριμώκος

Ο Ηλίας Τσιριμώκος ήταν Έλληνας πολιτικός και Πρωθυπουργός. Γεννήθηκε στην Λαμία από οικογένεια πολιτικών. Ήταν εγγονός του πολιτικού Δημητρίου Τσιριμώκου και γιος του επίσης πολιτικού Ιωάννη Τσιριμώκου. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και συμπλήρωσε τις σπουδές του στο Παρίσι.


Πολιτική σταδιοδρομία

Το 1931 άρχισε να ασκεί στην Αθήνα το επάγγελμα του δικηγόρου και κατά οικογενειακή παράδοση από νεαρή ηλικία αναμίχθηκε με την πολιτική. Εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής Φθιώτιδας, τον Ιανουάριο του 1936, με το κόμμα των Φιλελευθέρων, ενώ ορίστηκε και εισηγητής διατάξεων περί ατομικών ελευθεριών στην επιτροπή αναθεώρησης του Συντάγματος. Αντιτάχθηκε από τους πρώτους στο καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά. Στην περίοδο της κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και ίδρυσε μαζί με τον Αλέξανδρο Σβώλο την «Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας» όπου μαζί με το ΚΚΕ, το ΣΚΕ και το ΑΚΕ δημιούργησαν στις 27 Σεπτεμβρίου του 1941 το ΕΑΜ της κεντρικής επιτροπής του οποίου και της ΠΕΕΑ υπήρξε μέλος.
Το 1943 εκπροσωπώντας το ΕΑΜ έλαβε μέρος στις διαπραγματεύσεις με την εξόριστη κυβέρνηση Τσουδερού στο Κάιρο.
Το 1944 ανέλαβε υπουργός εθνικής οκονομίας στη κυβέρνηση Εθνικής Ένωσης και Απελευέρωσης του Γ. Παπανδρέου (τις περιόδους 2 Σεπτεμβρίου μέχρι 18 Οκτωβρίου και από 23 Οκτωβρίου μέχρι 2 Δεκεμβρίου του 1944). Με το ξέσπασμα των Δεκεμβριανών εγκατέλειψε το ΕΑΜ και τον αμέσως επόμενο χρόνο μαζί με τον Α. Σβώλο ίδρυσαν νέο κόμμα το Σοσιαλιστικό Κόμμα - ΕΛΔ (ΣΚ-ΕΛΔ) στο οποίο κατα την περίοδο 1945-1953 διετέλεσε γενικός γραμματέας. Με αυτό το κόμμα εξελέγει βουλευτής Αθηνών στις εκλογές του 1950.
Αργότερα συνέπραξε ως βουλευτής με την ΕΔΑ (1958). Τότε ίδρυσε τη "Δημοκρατική Ένωση" και ως πρόεδρος αυτής συμμετείχε στην ίδρυση της Ένωσης Κέντρου το (1961. Έτσι με την Ε.Κ. εκλέχθηκε βουλευτής το 1961, το 1963 και το 1964). Διετέλεσε επίσης Πρόεδρος της Βουλής (17 Δεκεμβρίου 1963) μέχρι τον Ιανουάριο του 1965 όπου ανέλαβε υπουργός εσωτερικών στην κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου.


Εξώφυλλο της εφημερίδας «Ελευθερία» αναγγέλλει την Κυβέρνηση Τσιριμώκου
Μετά την παραίτηση του Γ. Παπανδρέου (15 Ιουλίου 1965) και ενώ αρχικά είχε ταχθεί στο πλευρό του Γέρου της Δημοκρατίας αρνούμενος ακόμη και ψήφο εμπιστοσύνης στη κυβέρνηση του Γ. Αθανασιάδη-Νόβα (Αύγουστος 1965), όλως αιφνιδίως, λίγες μέρες μετά, αποχώρησε από την Ε.Κ. και με πρόταση του παραιτηθέντος Γ. Αθανασιάδη-Νόβα, στην διερευνητική εντολή του βασιλιά Κωνσταντίνου, (κατά το τότε ισχύον Σύνταγμα), προσήλθε στα ανάκτορα και αποδέχθηκε εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνησης, (στις 19 Αυγούστου 1965), πλην όμως και αυτή δεν έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή με συνέπεια να παραιτηθεί.
Ακολούθησε η κυβέρνηση Στεφανόπουλου (Σεπτέμβριος 1965), στην οποία συμμετείχε αναλαμβάνοντας αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός εξωτερικών.
Ο Ηλίας Τσιριμώκος πέθανε στην Αθήνα το 1968 σε ηλικία 61 έτους. Κόρη του είναι η βουλευτής της ΝΔ Τζούλια Τσιριμώκου - Πιμπλή.

Παρατηρήσεις

Στη διάρκεια της πολιτικής του καριέρας ο Ηλίας Τσιριμώκος ήταν από τους πρώτους που αντέδρασαν στη συγκάλυψη εγκλημάτων πολέμου ειδικότερα στην υπόθεση Μέρτεν καταγγέλλοντας έντονα τις μεθοδεύσεις της τότε κυβέρνησης του Κ. Καραμανλή καταψηφίζοντας σχετικό νομοσχέδιο. Αργότερα, στα γεγονότα της λεγόμενης Αποστασίας του 1965, δέχθηκε δριμύτατες κατηγορίες ως προς την επιδειχθείσα πολιτική επιλογή του, που σε πολλά σημεία αποδείχθηκαν άδικες.
Συγκεκριμένα, πριν τα γεγονότα εκείνα ο Η. Τσιριμώκος ανήκε στην κοινοβουλευτική ομάδα της Ένωσης Κέντρου, όπου ο Γεώργιος Παπανδρέου τον είχε επιλέξει και υπουργό Εσωτερικών. Αν και ο Γ. Παπανδρέου ανέμενε μια πολιτική εκτροπή σύμφωνα με τους φόβους που είχε δημοσιοποιήσει επιστρέφοντας από τις ΗΠΑ, δεν έπραξε τίποτε για να το αποφύγει. Αντίθετα, περιέπλεξε τον πολιτικό χώρο με εμπάθειες αποκαλύπτοντας και επισείοντας παράνομα σχέδια όπως π.χ. Σχέδιο Περικλής, παράνομα κυκλώματα, κ.λπ., ενώ ήδη είχε ξεσπάσει η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ, ως παράνομη οργάνωση στην οποία φέρονταν αναμεμιγμένος ο γιος του, Α. Παπανδρέου, και επί της οποίας δεν είχαν ολοκληρωθεί οι ανακρίσεις.
Τελικά, ακολούθησε μια συνταγματικά παράτυπη «σύγκρουση» με τον βασιλιά, συνέπεια της οποίας ήταν να υποβάλει παραίτηση. Τότε εκδηλώθηκε η γνωστή διάσπαση βουλευτών της Ε.Κ. που χαρακτηρίστηκαν από τον ίδιο τον Γ. Παπανδρέου «αποστάτες». Εξ αυτών ο Γεώργιος Αθανασιάδης - Νόβας ανέλαβε πρώτος σχηματισμό κυβέρνησης στη διάρκεια της οποίας σε διαδήλωση σκοτώνεται ο Σωτήρης Πέτρουλας . Μέχρι και τότε ο Η. Τσιριμώκος παρέμενε πιστός στον αρχηγό του όταν και στις 29 Ιουλίου εξαπολύει από Θεσσαλονίκη δριμύ κατηγορώ αποκαλώντας τον Νόβα «κατεψυγμένο πρωθυπουργό».
Μόλις, όμως, μία εβδομάδα μετά, όταν παραιτήθηκε ο Νόβας μη λαμβάνοντας από τη Βουλή ψήφο εμπιστοσύνης, ο Ηλίας Τσιριμώκος κλήθηκε καθ' υπόδειξη συναδέλφων του στ' ανάκτορα, όπου λαμβάνει εντολή από τον βασιλιά για σχηματισμό κυβέρνησης. Το αξιοπερίεργο ήταν ότι κατά την εκφώνηση των προγραμματικών του δηλώσεων από το βήμα της Βουλής αντί να διαμαρτυρηθούν οι μόνιμα αντιφρονούντες στις πολιτικές του πεποιθήσεις άρχισαν βουλευτές εκ του χώρου της Ε.Κ. να τον διακόπτουν συνεχώς αποκαλώντας τον «κατεψυγμένο», «Κίρκη» «διορισμένο από τον ..Αρναούτη» (υπασπιστή του Βασιλέως) κ.ά.
Τότε σε μία δικαιολογημένη έκρηξη αγανάκτησης ο Η. Τσιριμώκος απάντησε με την ακόλουθη παροιμιώδη φράση:
«Όσο για τα ανάκτορα κύριοι, τα βρήκα τόσο καλά ξεσκονισμένα
ώστε δεν παρέστη ανάγκη να τα ξεσκονίσω και εγώ !».
Τελικά και η κυβέρνηση του Η. Τσιριμώκου δεν έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης, παραιτήθηκε και η πολιτική σκυτάλη δόθηκε στον Σ. Στεφανόπουλο στη κυβέρνηση του οποίου ανέλαβε αντιπρόεδρος και υπουργός εξωτερικών.

Συγγραφικό έργο

Ο Ηλίας Τσιριμώκος έχει πλούσιο συγγραφικό έργο να επιδείξει, κυρίως κοινοπολιτικά δοκίμια, από τα οποία τα κυριότερα είναι:
Έλεγχος του αστικού ιδεαλισμού (1934)
Αντιφασιστικά (1945)
Μνήμη (βιογραφία του Ι. Τσιριμώκου, 1953)
Η Δημοκρατία στην Ελλάδα (1955)
Αλέξανδρος Σβώλος (1962)
Εγκώμιον Ελευθερίου Βενιζέλου (1962)